ตำแหน่งการวางวัตถุดิบใครว่าไม่สำคัญ โดยเฉพาะกับแผ่นข้าวแตนที่แตกหักได้ง่าย ซึ่งถ้าวางชิดเกินไป ของก็แตก วางห่างเกินไป ก็เสียพื้นที่จนไม่ได้ผลผลิตเพิ่ม เรื่องเล็กๆ ที่ไม่เล็กอย่างคิด และสร้างปัญหาให้กับ สายทิพย์ ลามา ประธานกลุ่มแม่บ้านโคกสว่าง ผู้ผลิตข้าวแตนสมุนไพรสายทิพย์ จังหวัดขอนแก่น จนเกิดของเสียและเงินไม่ไหลเข้ากระเป๋ามาแล้ว  

ไม่มีมาตรฐาน : “แค่เกยกัน เงินกลับไม่งอกเงย”

ด้วยความเป็นชาวบ้านและทำกันแบบบ้านๆ เหมือนที่ธุรกิจชุมชนหลายคนเป็น ทำให้เรื่องของการใช้ถาดวางแผ่นดิบที่เป็นวัตถุดิบหลักของการทำข้าวแตนไม่ได้มาตรฐานนั้นถูกมองข้ามไป

“เราไม่เคยนึกถึงเรื่องนี้เลยว่าจะเป็นปัญหา คิดแค่ว่าต้องมีถาดเพื่อเอาไว้วางแผ่นดิบไปตากเท่านั้น ซึ่งด้วยความที่เป็นชาวบ้านทำกันเองเลยทำให้มีถาดที่ไม่เท่ากัน ขนาดเล็กบ้าง ใหญ่บ้าง ส่งผลให้บางถาดวางแผ่นดิบได้ 200 แผ่นบ้าง บางถาดวางได้ 400 แผ่นบ้าง”

Tip : อะไรไม่ได้มาตรฐานพยายามมองให้เห็น เพราะไม่ว่าเรื่องจะเล็กแค่ไหนก็มีผลต่อธุรกิจเสมอ!

ระยะการวาง : ส่งผลเกิดของเสียและเสียของ

และเมื่อถาดมีขนาดไม่เท่ากันจึงส่งผลให้การวางแผ่นดิบนั้นสะเปะสะปะตามไปด้วย บางแผ่นก็เกยกัน บางแผ่นก็ชิดกัน บางแผ่นก็ห่างกัน

“พอใช้ถาดแบบนี้ เวลาวางแผ่นดิบก็จะมีทั้งที่ซ้อนกัน ชิดกัน เกยกัน ซึ่งพอแห้งแล้วแผ่นจะติดกัน ทำให้หยิบยากและแตก เกิดของเสีย หรือถ้าวางห่างกันก็กลายเป็นว่าเสียของ เสียพื้นที่ในการวาง และเสียโอกาสในการเพิ่มผลผลิต” 

Tip : คิดให้รอบคอบ ตำแหน่งการวางวัตถุดิบติดหรือห่างกันเกินไปมีผลต่อจำนวนและคุณภาพของผลผลิตที่ได้

เป๊ะเว่อร์ด้วย “ถาดมาตรฐาน”

ดังนั้น เพื่อไม่ให้เรื่องนี้เป็นอุปสรรคต่อการสร้างรายได้ให้กับธุรกิจอีกต่อไป การกำหนดมาตรฐานให้กับถาดวางแผ่นดิบจึงเกิดขึ้น โดยกำหนดให้ทุกถาดต้องมีขนาดกว้าง 70 เซนติเมตร และยาว 170 เซนติเมตร ซึ่งจะสามารถวางแผ่นดิบตามแนวกว้างได้ 14 แผ่น และตามแนวยาวได้ 22 แผ่น รวมทั้งหมดต่อหนึ่งถาดจะได้แผ่นดิบทั้งหมด 308 แผ่น

“เมื่อถาดได้มาตรฐานแล้วก็เท่ากับเพิ่มยอดผลผลิตไปในตัวด้วย เพราะเมื่อก่อนผลผลิตที่ได้ไม่แน่นอนจากถาดที่ไม่เท่ากัน นอกจากนี้ ประโยชน์อีกอย่างคือ เราสามารถเช็กได้เลยว่า วันนี้เราทำยอดการผลิตได้เท่าไร โดยไม่ต้องไปนับ แค่จดไว้เลยว่าได้จำนวนกี่ถาดแล้วนำมาคูณด้วย 308 แผ่น ต่างจากเมื่อก่อนที่ต้องมานั่งนับกันว่า ถาดนี้ได้กี่แผ่น วันนี้ทำยอดได้เท่าไร”

Tip : ถาดมีมาตรฐาน วางวัตถุดิบขาดแค่ชิ้นเดียวก็มองเห็น!

ธุรกิจไหนที่มีเรื่องของการวางวัตถุดิบบนภาชนะที่นำมารองแบบนี้ สามารถนำตัวอย่างของการปรับมาตรฐานจากข้าวแตนสมุนไพรสายทิพย์ไปลองประยุกต์ใช้กันดูได้ เพราะนอกจากจะช่วยลดการสูญเสียจากการไม่มีมาตรฐานในการทำงาน ขจัดการสูญเสียในกระบวนการผลิตให้เหลือ 0% จากเดิมที่มีอยู่ 11% แล้ว ยังช่วยเพิ่มกำลังการผลิตของธุรกิจขึ้นเป็น 7,500 แผ่น/วัน และมีกำไรเพิ่มขึ้น 3,000 บาท/วัน, 90,000 บาท/เดือน หรือกว่า 1 ล้านบาท/ปี เลยทีเดียว

ข้าวแตนสมุนไพรสายทิพย์ เป็นหนึ่งในธุรกิจที่ผ่านการเข้าร่วมโครงการ “โตโยต้า ธุรกิจชุมชนพัฒน์” และเรียนรู้การนำระบบ TPS (Toyota Production System) และการไคเซ็น (Kaizen) มาใช้ ตลอดจนมีศักยภาพในการยกระดับการดำเนินงานให้เป็น “ศูนย์การเรียนรู้โตโยต้า ธุรกิจชุมชนพัฒน์” (Yokoten Center) ซึ่งสามารถส่งมอบองค์ความรู้และประสบการณ์การพัฒนาและปรับปรุงธุรกิจอย่างต่อเนื่องแก่ผู้เยี่ยมชมและธุรกิจที่มีความสนใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ